Madaxweynaha Somaliya Oo Itoobiya Uga Digay Heshiiskii Dekada Somaliland

Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa uga digay Itoobiya inay qaado tillaabooyin ay ku dhaqangelinayso heshiiska muranka badan dhaliyay ee ay la gashay maamulka la baxay Somaliland.

Heshiis is-afgarad ah oo la saxeexday 1-dii January, Somaliland waxay 50 sano ka kiraysay Itoobiya dhul 20km (12 mayl) u jirta xeebta xeebta Berbera ee gacanka Cadmeed muddo 50 sano ah, iyadoo u kiraysay arrimo ciidan iyo ganacsi.

Madaxweynaha oo wareysi gaar ah siiyay Aljazeera Talaadadii, ayaa sheegay in hadahka Itoobiya uu yahay inay u soo gudubto dhulka Soomaaliya si ay u gaarto dhulka laga kireeyay, wuxuuna uga digay Addis Ababa inay qaado tallaabadaas.

"Ilaa hadda Itoobiyaan ma soo gelin Soomaaliya. Haddii ay rabaan, markaa taasi waxay noqon doontaa dhibaato heer ka duwan," Maxamuud ayaa yidhi.

Masar oo khilaaf gooni ah uu kala dhaxeeyo Itoobiya oo ku saabsan biyo xireenka weyn ee Nile-ka Buluuga ah, ayaa wacad ku martay inay Muqdisho ku garab istaagi doonto muranka Somaliland. Maxamuud ayaa sheegay in uu madaxweynaha Masar Abdel Fattah el-Sisi kala hadlay xaaladihii u dambeeyay balse labada dhinac aysan ka wada hadlin faragelin militari oo wadajir ah.

"Kama hadlin ciidamada Masar ee imaanaya Soomaaliya, waxaana rumeysannahay in dhibaatadu aysan weli gaarin [halkaas]," ayuu yiri madaxweynaha Soomaaliya. "Taasina waa sababta aan uga digayno [Itoobiya]: ha samayn, fadlan."

Itoobiya waxa ay hiigsanaysaa in ay saldhig ciidan ka samaysato dhulka ay Somaliland ka kiraysay oo ay ka hesho deked laga dhoofiyo badda cas iyo kanaalka Suweys, taas oo horumarin karta gelitaanka Yurub. Hadda, Addis Ababa waxay inta badan ku tiirsan tahay Djibouti  oo ay ka hawlgasho hawlaha dekedaha ee ganacsiga gudaha iyo dibaddaba.

Somaliland oo ah gobol ka tirsan Soomaaliya oo ka go’ay 1991-kii dagaal dhiig badan ku daatay ka dib, ayaa soo dhaweysay heshiiskan iyadoo raadinaysa aqoonsi caalami ah iyo fursado dhaqaale oo ka baxsan Muqdisho.